نکات طلايي که روزه داري را آسان مي کند

 

 

نکات تغذيه اي روزه داري شامل بايدها و نبايدهايي است که براي هرچه ساده تر شدن روزه در روزهاي بلند تابستان ضروري است. همانطور که ثابت شده با داشتن يک برنامه غذايي درست و سالم ، ضعف کمتري در طول مدت روزه داري به سراغ شما مي آيد که علاوه بر اجر معنوي باعث مي شود از منافع جسماني و رواني ماه رمضان بهره گرفته شود.

 

مسعود کيمياگر متخصص تغذيه و رژيم درماني معتقد است کم شدن مواد غذايي مصرفي در هنگام روزه، به کم شدن چربي‌هاي ذخيره، کم شدن ميزان چربي خون و کلسترول و نيز فعال شدن سيستم ايمني بدن کمک مي کند.

 

کيمياگر عنوان کرد: در مدت روزه داري، دستگاه گوارش براي چندين ساعت خالي مي‌ماند و در واقع اين دستگاه و ساير دستگاه‌هايي که به گونه‌اي در هضم و جذب مواد غذايي دخالت دارند، استراحت کرده و پس از روزه داري به شيوه بهتري اعمال خود را انجام خواهند داد. بايد اين واقعيت را پذيرفت که روزه گرفتن باعث استراحت معده مي شود چرا که در حالت روزه اسيد معده به جاي غذا به وسيله صفرا، خنثي مي‌شود و زخم معده ايجاد نمي‌شود. البته اين نکته نيز بايد حتما مورد توجه قرار گيرد که در زمان افطار افراد از پرخوري زياد خودداري کنند، چرا که همين پرخوري باعث زيان هاي زيادي براي دستگاه هاضمه مي شود.

 

کيمياگر در مورد فوايد روزه به خصوص روي بيماران با چربي بالا تاکيد مي کند و مي گويد: چندين ماه غذا خوردن مدام باعث مي شود تا چربي هاي مضري در بدن وجود داشته باشد و اين يک ماه روزه داري کمک زيادي به تنظيم کردن چربي هاي نامطلوب بدن مي کند. در واقع روزه داري براي اغلب کساني که گرفتار يک عادت غذايي نامناسب هستند، يک فرصت است براي اينکه اين عادت ها را کنار بگذارند.

 

کارشناسان تغذيه با فرا رسيدن ماه مبارک رمضان به روزه داران توصيه مي کنند،نوشيدني هاي سنتي مانند شربت آبليمو، خاکشير، تخم شربتي،کاسني ،سکنجبين و بيدمشک مي تواند به کاهش تشنگي و عطش در ماه مبارک رمضان کمک کند.

 

شهاب اوليايي متخصص تغذيه و رژيم درماني در گفت‌وگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان بيان کرد: معمولا به دليل کاهش مصرف مايعات و آب بدن در تابستان، روزه‌داران با کاهش فعاليت‌هاي داخل سلولي و درنتيجه اختلال حرکات مواد درون روده مواجه و برخي از افراد هم به يبوست مبتلا مي شوند. وعده سحر مهم‌ترين وعده است که روزه‌داران مي‌توانند با مصرف سبزي‌ها و مواد نشاسته‌اي به مقدار مناسب جذب و هضم روده‌اي را کنترل کنند. چون آرد سبوس‌دار و فيبرهاي معمولي مانند سبزي ها و ميوه‌ها کمک شاياني به تأمين آب در بدن افراد روزه‌دار مي‌کند.

 

وي با بيان اينکه براي تامين آب بدن در اين ماه، مصرف ميوه، ويتامين و املاح مهم است چون بايد با آبرساني، بدن را براي روزه روز بعد آماده کرد، افزود: نياز بدن به آب در حدود 30 تا 35 سي سي به ازاي هر کيلوگرم وزن بدن است ( يعني يک فرد با 70 کيلو وزن بايد در حدود 2تا 2.5 ليتر آب مصرف کند)، به همين دليل از يک ساعت بعد افطار تا نيم ساعت قبل از سحري بايد بين 6 تا 8 ليوان آب نوشيده شود. گفتني است؛ از خوردن چاي و قهوه به مقدار زياد بايد خودداري شود چون کافئين موجود در آنها آب بدن را دفع مي کند.

 

استفاده از غذاهايي که زودهضم در وعده سحري باعث مي شود که خيلي زودتر از زمان افطار احساس گرسنگي کنيد؛ بنابراين توصيه مي شود در وعده سحري از غذاهاي به اصطلاح دير هضم استفاده شود؛ اين غذاها، ساعتها دستگاه گوارش را به خود مشغول مي کنند و همين سبب مي شود تا انسان احساس گرسنگي نکند.

 

اوليايي معتقد است:  غذاهاي دير هضم نظير نان، برنج و سيب زميني که داراي کربوهيدرات هاي پيچيده هستند و همچنين ميوه، سبزي، غلات و حبوبات گروه هاي غذايي مناسبي براي وعده سحري هستند و در مقابل بهتر است از مصرف غذاهاي سرخ شده، پرچرب و شيرين در اين وعده غذايي خودداري شود.

 

 

به گفته وي غذاهاي ديرهضمبه دليل داشتن فيبر زياد، معمولا هشت ساعت در دستگاه گوارش مي مانند در حاليکه غذاهاي زود هضم، سه تا چهار ساعت در معده مي مانند و فرد خيلي زود احساس گرسنگي خواهد کرد.

 

باقي ماندن غذا لابه لاي دندان‌ها را از علل ايجاد بوي بد در دهان است. دهان، پرميکروب ترين محيط بدن از لحاظ تنوع ميکروبي مي‌باشد و اين ميکروب‌ها در اثر باقي ماندن غذا در دهان و دندان، گازهاي مختلفي را در دهان توليد مي‌کنند و ترشحات داخل دهان بر روي اين گازها اثر مي‌گذارد و بوي بد را در دهان به وجود مي‌آورد. لذا رعايت بهداشت دهان و دندان، درمان بيماري‌هاي دندان و استفاده از نخ دندان و مسواک در هنگام سحر از مواردي هستند که مي‌توانند براي پيشگيري از ايجاد بوي بد دهان در هنگام روزه داري موثر واقع شوند.

 

چنانچه فردي حتي با رعايت اين موارد، همچنان از مشکل بوي بد دهان در طول روزه داري رنج مي‌برد، مي‌تواند با شستن دهان با آب و يا مسواک زدن، از بروز بيشتر اين مشکل جلوگيري کند. استفاده از دهان‌شويه ها هفته‌اي يکي دو بار نيز مي‌تواند گزينه مناسبي براي جلوگيري از ايجاد بوي بد دهان باشد، اما بايد توجه داشت که هر روز اين ماده استفاده نشود، چرا که ممکن است مشکلاتي را در دهان ايجاد کند.

 

با توجه به اين که در ماه مبارک رمضان، افراد در معرض کم آبي شديد قرار گرفته و مواد زائد با غلظت بالا در ادرارشان دفع مي‌شود، بنابراين در اين ماه براي پيشگيري از تشکيل سنگ‌هاي کليه و سيستم ادراري، بايد مبادرت به مصرف مايعات بيشتري در سحر و افطار شود. درعين حال، افرادي که تشکيل سنگ‌هاي کليوي در آن‌ها فعال بوده و بيش از دو سنگ ادراري ظرف شش ماه داشته‌اند، يا هم اکنون داراي سنگ ادراري هستند، بهتر است براي روزه گرفتن حتما با پزشک خود مشورت کنند.

 

 اما روزه‌داراني که فقط يک نوبت سنگ ادراري درمان شده داشته‌اند، به شرط مصرف آب فراوان بين افطار تا سحر مي‌توانند روزه بگيرند، هر چند ضروري است که اين افراد تحت نظر پزشک متخصص باشند.

 

به بيماران کليوي (سنگ‌ساز)، توصيه مي‌شود، در طول روزه‌داري از انجام فعاليت‌هاي بدني سنگين و قرار گرفتن در شرايطي که دچار تعريق مي‌شوند، خودداري کنند و در طول شب براي رقيق کردن ادرار و شستشوي کليه‌ها مايعات فراوان بنوشند؛ حتي‌الامکان حجم غذاي دريافتي را کمتر کرده و به خصوص در مواقع سحر، غذاي سبک و آب زياد بنوشند. مصرف غذاهاي حاوي املاح سنگ‌ساز (مانند نوشابه‌هاي گازدار، غذاهايي با منشا حيواني که به علت دارا بودن فسفات زياد، دفع کلسيم از ادرار را افزايش مي‌دهند) و غذاهاي حاوي اگزالات (از قبيل کاکائو، چاي پررنگ، آجيل و سبزيجاتي مانند، اسفناج، کلم، ريواس و گوجه فرنگي) را کاهش دهند.

 

بيماران کليوي که تحت درمان دياليز هستند، بايد از روزه گرفتن خودداري کنند. با توجه به اين که بيماران دياليزي قدرت تطابق پرخوري و کم‌خوري را ندارند و بيشتر اوقات هم کم‌اشتها هستند، از نظر پزشکي، قادر به روزه گرفتن نيستند.

 

کساني که سطح شاخص‌هاي خوني آنان کمتر از حد طبيعي است، چنانچه شدت کم‌خوني در حدي باشد که نيازمند دريافت مکمل آهن در چند نوبت باشند و از آنجايي که کاهش دريافت مواد مغذي در ماه رمضان ممکن است ميزان اين شاخص‌ها را باز هم کاهش دهد، بنابراين روزه‌داري به اين افراد توصيه نمي‌شود.

 

کساني که مبتلا به کم‌خوني خفيف تا متوسط هستند بايد به کيفيت غذاي مصرفي خود در اين ماه توجه بيشتري کنند و مصرف مواد غذايي غني از آهن و پروتئين به‌ويژه (گوشت قرمز) را افزايش دهند. همچنين مصرف ميوه‌هاي خشک به خصوص زردآلو و تمشک و مصرف آجيل خام (مانند پسته و بادام) براي آن‌ها مفيد است. اين افراد بايد از مصرف چاي تا دو ساعت بعد از غذا، به‌ويژه پس از مصرف مواد غذايي غني از آهن پرهيز کنند.

 

 

اثربخشي بسياري از داروها، ارتباط مستقيمي با مصرف به موقع آنها در زمان معين دارد. بيماران هيچ گاه نبايد بدون مشورت با داروساز يا پزشک معالج خود، اقدام به قطع دارو، تغيير يا کاهش دوز مصرفي يا تغيير زمان مصرف آن کنند.

 

دوران بارداري، شيردهي و برخي از بيماري ها مانند ديابت، فشار خون بالا، بيماري هاي قلبي و عروقي، چربي خون، روده تحريک پذير، يبوست، زخم هاي گوارشي، اختلالات کليوي، بيماري هاي اعصاب و روان و آسم همگي از شرايط جسمي هستند که فرد ملزم است پيش از اقدام به روزه‌داري، با پزشک معالج خود در خصوص روزه‌داري و همچنين نحوه مصرف داروها مشورت کند چرا که قطع ناگهاني برخي از داروها به واسطه روزه‌داري بسيار خطرناک است. 

 

ناصر رضايي پور دستيار دکتراي تخصصي طب سنتي ايران بيان کرد: در روزهاي گرم سال به‌ويژه روزهايي‌ که روزه‌ مي‌گيريد، از خوردن ميوه‌هاي گرمسيري مانند موز و انبه (و کمتر آناناس) پرهيز کنيد چراکه زياده‌روي در خوردن آنها موجب افزايش غلظت خون مي‌شود. گلاب، هم براي تقويت معده و دهانه آن و همچنين تقويت روح و قوا هنگام افطار بسيار مناسب است.

 

وي همچنين درباره راهکاري مفيد در هنگام شروع افطار گفت: از نيم ساعت پيش از افطار، کمي از چهار مغز بادام، گردو، فندق و پسته، به اندازه يک قاشق غذاخوري بکوبيد (طوري که پودر نشود) و آن را در يک ليوان شير داغ بخيسانيد و مخلوط را با کمي شکر يا عسل شيرين کنيد يا يکي، دو خرماي بدون هسته به آن اضافه کنيد. در زمان افطار ابتدا خرما ميل کنيد و سپس مخلوط را هم بزنيد و قاشق قاشق با کمي نان برشته‌ شده، بخوريد. يادتان باشد اگر خواستيد خوراک ديگري بخوريد، دست‌کم با يک ساعت فاصله بخوريد.

 

با اينکه ماه مبارک رمضان با تابستان و روزهاي طولانيش تلاقي پيدا کرده ولي اين دليل نمي شود که برخي به بهانه گرمي هوا تشنگي زياد و ... روزه اين ماه را کم رنگ کنند چرا که برخي مشکلات ياد شده قابل درمان و پيش گيري هستند و ما مي توانيم با رعايت آنها تا حد قابل قبولي روزه گرفتن را بر خود و ديگران آسان کنيم؛ روزه اي که در اين ماه از بهترين ابزار قرب ما به خالق يکتا است.

منبع:باشگاه خبرنگاران جوان